هدف یک سوم خانواده‌های روسی، طی مسیرهای پس از لیسانس یرای فرزندانشان است. در این راه و برای پرداخت هزینه تحصیل، روس‌ها ترجیح می‌دهند از دوستان و خانواده وام بگیرند تا از بانک و تنها 15 درصد از خانواده‌های مورد بررسی نگرش مثبتی نسبت به آموزش عالی از راه دور و به صورت آنلاین دارند.
روس‌ها آموزش عالی را نه تنها یک حق، بلکه یک هنجار اجتماعی می‌دانند. بر اساس نظرسنجی از خانواده های مورد بررسی در سال تحصیلی 2022-2021، 40 درصد از ساکنان کشور مایلند فرزندانشان مدرک لیسانس یا معادل تخصصی آن را دریافت کنند. در عین حال، تقریباً یک سوم والدین مورد بررسی بر این باورند که اخذ مدرک کارشناسی ارشد به عنوان تحصیلات عالیه به حساب می‌آید. 4 درصد دیگر از مادران و پدران تحصیلات تکمیلی پس از فوق لیسانس را برای فرزندان خود می‌خواهند. در مجموع، حدود 80 درصد از پاسخ دهندگان معتقدند فرزندانشان می‌بایست در سطوح تحصیلات عالی جا داشته باشند.
تمایل شهروندان به دستیابی به سطوح بالای تحصیلی کمک قابل توجهی در شکل گیری اقتصاد مبتنی بر دانش دارد. با این حال، در صورتی که دامنه این درخواست جهانی شود، هیچ مبلغی از بودجه دولتی نمی‌تواند درخواست مدرک دانشگاهی را پوشش دهد. تقریباً همه خانواده ها دوست دارند فرزندانشان مدرک دانشگاهی بگیرند، اما همه نمی‌توانند. تصادفی نیست که گسترش ثبت نام در برنامه های آموزش از راه دور در دهه گذشته ادامه داشته و نرخ نسبی ثبت نام در آموزش عالی تثبیت شده است. محققان پیش‌بینی می‌کنند در سال‌های آینده عدم تعادل در انتظارات آموزشی جامعه و ظرفیت فیزیکی نظام دانشگاهی، خطرات افزایش نابرابری اجتماعی را به همراه داشته باشد. تجربه در کشورهای دیگر نشان می‌دهد؛ خانواده‌های ثروتمندتر از چنین عدم تعادلی سود می‌برند.
انتخاب دانشگاه یا کالج، به تحصیلات و منبع درآمد والدین بستگی دارد.
به نوبه خود، کارشناسان انستیتو مطالعات فرهنگی دانشگاه دولتی مدرسه عالی اقتصاد روسیه HSE این فرمول را با نظم دیگری اصلاح می‌کنند: هر چه درآمد و تحصیلات خانواده بیشتر باشد، ادعاهای مربوط به سطح تحصیلات فرزندان نیز بیشتر می‌شود. درست در همان زمان، برخی از خانواده‌های تحصیل کرده و مرفه به آموزش متوسطه حرفه ای به عنوان فرصتی برای ورود به دانشگاه، به ویژه زمانی که فرزندشان وضعیت تحصیلی خوبی ندارد، متوسل می‌شوند. با این حال، به طور کلی، برای خانواده‌های طبقه متوسط و بالاتر، اخذ دیپلم دانشگاه فرزندشان، یک استراتژی غیر قابل جایگزینی با چیزی دیگر است.
والدین با تحصیلات عالی در اکثریت قریب به اتفاق (90٪) برای فرزندان خود، گزینه‌ای برای کسب تحصیلات پایین تر از سطحی که خودشان به آن رسیده‌اند در نظر نمی‌گیرند. و علاقه خاصی دارند که فرزندانشان بعد از لیسانس به تحصیل ادامه دهند. در عین حال، تنها 30 درصد از والدینی که دارای مدرک تحصیلی حرفه‌ای هستند، به تحصیلات پس از لیسانس می‌پردازند. از بین کسانی که تحصیلات عالی (یعنی بالاتر از مدرسه) دریافت نکرده‌اند، از هر ده نفر فقط یک نفر به مسیر مشابهی برای فرزندان خود (یعنی مدرک کارشناسی ارشد یا تحصیلات تکمیلی) فکر می‌کند.
65 درصد از مردم روسیه به آموزش عالی از طریق «منشور حقوق و دستمزد» می‌نگرند.
جالب است که همه گروه‌های جامعه روسیه (صرف نظر از سطح تحصیلات، ثروت مادی، سرمایه فرهنگی و ...) انگیزه‌های مشابهی برای آموزش به کودکان در دانشگاه دارند. دلیل اصلی این است که شغلی با درآمد خوب نصیب فرزندانشان شود. دو سوم خانواده‌های مورد بررسی از 40 نهاد تشکیل دهنده فدراسیون روسیه دقیقاً این دلیل را ذکر می‌کنند. 40% علاوه بر این استدلال، از فرصتی برای تبدیل شدن به یک متخصص که برای مدرم مفید باشد، نام می‌برند و تقریباً همین تعداد معتقدند؛ داشتن مدرک دانشگاهی به موفقیت در زندگی و بدست آوردن شغل مناسب کمک می‌کند.
نگرش‌های انگیزشی مرتبط با ارزش‌های کلی فرهنگی، بی‌علاقگی روس‌ها را به تحصیل در دانشگاه بسیار کم کرده است. بنابراین، از هر پنج خانواده، چهار خانواده تمایل خود را برای یافتن شغل جالب یا کسب دانش عمقی از طریق مطالعات آکادمیک و فعالیت‌های فوق برنامه در دانشگاه ابراز می‌کنند و دلایلی مانند تمایل به تبدیل شدن به یک فرد بافرهنگ، کسب احترام دیگران یا به دست آوردن فرصت برای شرکت در فعالیت‌های علمی، توسط کمتر از 10٪ از پاسخ دهندگان ذکر نمی‌شود.
موانع مالی برای دسترسی به آموزش عالی کلیدی است.
علیرغم ثبت نام گسترده در دانشگاه‌های دولتی، تقریباً یک سوم خانواده ها از شهریه‌های بالا و کمبود مکان‌های دولتی به عنوان مانع اصلی در دسترسی به آموزش عالی نام می‌برند. در عین حال، درک موانع بسته به موقعیت اجتماعی و سرمایه فرهنگی خانواده متفاوت است. هزینه‌های بیش از حد برای آموزش و بودجه ناکافی خانواده، در درجه اول نگرانی برای گروه‌های کمتر ثروتمند جمعیت است، در حالی که برای ثروتمندترین خانواده ها، مشکل رایج عدم علاقه به تحصیل در فرزندان آنان است.
علاوه بر این، شکاف قابل توجهی بین بخش‌های مختلف فدراسیون روسیه از نظر ثبت نام در آموزش عالی وجود دارد. به خصوص دریافت آموزش با کیفیت اغلب با نیاز به کوچ همراه است. در نتیجه، بسیاری از استعدادهای جوان به سبب نداشتن درآمد کافی در خانواده مجبور به تحصیل در دانشگاه‌های منطقه بومی خود می‌شوند که به آنها اجازه نمی‌دهد تا استعداد و ظرفیت‌های کامل خود را آشکار کنند. در این زمینه، تحلیلگران، بحث قالب آموزشی از راه دور را مهم می‌دانند. ثابت شده است که کلاس‌های آنلاین نمی‌توانند کمتر از آموزش حضوری مؤثر باشند. با این حال، تنها 15 درصد از خانواده‌های مورد بررسی روس، ذهنیتی مثبت در مورد فرصت دریافت آموزش عالی از راه دور دارند.
اکثر پاسخ‌دهندگان حاضرند برای «هنجار اجتماعی» هزینه اضافی بپردازند.
از زمان اتحاد جماهیر شوروی، این ایده که دولت باید آموزش عالی گسترده و رایگان ارائه دهد ریشه دوانده است. از سوی دیگر، گذار از شوروی و ورود روسیه به اقتصاد بازار، تقاضای زیادی برای دیپلم‌های دانشگاهی در زمینه‌های آموزشی نوین ایجاد کرده و تمایل به پرداخت هزینه تحصیل برای نیمی از 4.1 میلیون دانشجوی روسی به وجود آورده است.
مردم از بودجه دولتی، آموزش گسترده و رایگان را در دانشگاه‌ها انتظار دارند، اما آماده‌اند برای کیفیت بالاتر آموزش، هزینه اضافی بپردازند. احساسات پدرانه حاکم در جامعه روسیه باعث شده تنها 13 درصد از خانواده‌ها بگویند پرداخت هزینه برای تحصیلات دانشگاهی با بالاترین کیفیت را یک امر اصولی نمی‌دانند.
بر اساس این مطالعه، قصد سرمایه‌گذاری برای اخذ یک مدرک دانشگاهی در روسیه با موانع متعددی روبرو است. به ویژه، توسعه وام‌های آموزشی به دلیل عدم آمادگی افراد برای برنامه‌ریزی مالی بلندمدت و سطح پایین آگاهی در مورد چشم‌انداز چنین سرمایه‌گذاری محدود شده است. نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد امروزه خانواده‌ها، به‌ویژه خانواده‌های کمتر مرفه و تحصیل‌کرده، تمایل دارند از آشنایان خود وام بگیرند تا از بانک‌ها و بدین صورت پرداخت اقساط را برای خود آسان‌تر کرده و فرزندان را تشویق به ادامه تحصیل نمایند.
درباره نظرسنجی بیشتر بدانید.
داده‌های مورد استفاده نویسندگان این موضوع در طی یک نظرسنجی از خانواده‌ها که در قالب مصاحبه‌های شخصی در محل سکونت پاسخ‌دهندگان با استفاده از یک پرسشنامه رسمی انجام شده، به دست آمده است. کل نمونه مشاهده شده 9 هزار نفر در 40 منطقه کشور و به طور مساوی شامل: والدین کودکان در سنین پیش دبستانی، دانش‌آموزان مدرسه؛ دانشجویان ثبت نام شده در برنامه های آموزشی حوزه فدرال (تمام وقت)؛ دانشجویانی که در مقطع کارشناسی، یا کارشناسی ارشد (تمام وقت) ثبت نام کرده‌اند.
منبع: منتشر شده در وبسایت انستیتو مطالعات فرهنگی مدرسه عالی اقتصاد روسیه 3 می 2023
نظر شما